Sosial

Bakı. Fərid Mirzəyev – APA. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu Nazirlər Kabineti Yanında Tərcümə Mərkəzinin sədri Afaq Məsudun “Azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğəti”nin 6-cı nəşri ilə bağlı səsləndirdiyi fikirlərə münasibət bildirib.

AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun Lüğətçilik Şöbəsinin müdiri, Dövlət Dil Komissiyasının üzvü, “Azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğəti”nin 6-cı nəşrinin redaktoru İsmayıl Məmmədov APA-ya deyib ki, A. Məsudun səsləndirdiyi əksər fikirlərlə razı deyil: “Kitabdakı 50 mindən çox sözün ədəbi dil qaydalarına uyğun tərtib edilmədiyini deyir. Göstərsin o 50 min sözü görüm, haradadır o 50 min söz? Bu qədər də olmaz axı. Mən 1967-ci ildən lüğətlə məşğulam, elmlər doktoruyam, professoram. Mənim işçilərim də peşəkarlardır. Bu lüğəti peşəkarlar hazırlayıb. Səhvlər də var. Biz demirik ki, səhv yoxdur. Mərhum akademik Ağamusa Axundov layihənin rəhbəri olub. Elmi Şuranın 23 üzvü oxuyub, rəy verib. Lüğət haqda danışan adamların heç birinin lüğətçilikdə səriştəsi yoxdur”.

O bildirib ki, “Azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğəti” 6-cı nəşrindəki səhvlərin düzəldilməsi ilə bağlı Komissiya yaradılıb: “Deyilər ki, niyə lüğət fars sözü “ab”la başlayır? Ona qalsa dilimizdə nə qədər ərəb-fars sözləri var, indi nə edək? Yıxıb sürüyək o sözləri? Adamın Allahı olar. 6-cı nəşr orfoqrafiya qaydaları ilə hazırlanıb. Bu özfəaliyyət deyil. Ən böyük ədalət ədaləti gözləməkdir. Mən də xahiş edirəm onlardan səhvləri tərtib edib bizə göndərsinlər. Səhv hər yerdə var. Bundan əvvəl lüğətdə 80 min söz var idi. Biz o sözlərin sayını 110 563-ə çatdırdıq. Bu zarafat deyil. Bunu mənbələrdən götürmüşük. Müəyyən səhvlər ola bilər. Burada səhv tək redaktorun deyil. Korrektor var, nəşriyyat var. Ola bilsin kiminsə diqqətindən yayına bilər. O vaxt Ağamusa müəllim redaktor olanda müdrik sözü ilə bağlı 8-9 söz getməmişdi. Yaddan çıxa bilər. Bu kollektiv əsərdir, bu İsmayıl Məmmədovun əsəri deyil.

Hazırda 7-ci nəşrlə bağlı 5-6 professor iş aparır. Nələr düzəldilməlidirsə, hamısını düzəldirik. Təbii ki, biz də millətə yaxşı bir iş təqdim etmək istəyirik. Səhvlər qruplaşdırılıb. Rus təhsili alanlar etiraz edirlər ki, biz niyə “otel” əvəzinə “hotel” yazmışıq. “Hotel” fransız sözüdür. Biz o vaxt ruslardan almışıq. İndi isə səhvlərimizi düzəldirik. Deyirlər ki, Anarın filan əsərində “otel” gedib. Anar Azərbaycanın orfoqrafiyasını yaradıb? Sadəcə, o vaxt elə işlənib. Komissiya səhvləri düzəldəcək. Kömək etmək istəyən adam da qeydlərini göndərər. Mənə çox mədəni və xeyirxah şəkildə təkliflə dolu məktublar gəlir”.

İ. Məmmədov qeyd edib ki, “Azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğəti”nin 6-cı nəşri İnstitutun keçmiş direktoru Fəxrəddin Veysəllinin vaxtında çap olunub.

Qeyd edək ki, Nazirlər Kabineti Yanında Tərcümə Mərkəzinin Elmi-Bədii Şurasının iclasında A. Məsud bildirib ki, Mərkəz dil və tərcümə sahəsinə nəzarətedici dövlət qurumu olaraq, indiki halda bu nəşrdən istifadəni məqsədəuyğun saymır. Əlavə edib ki, kitabda yer alan 50 000-dən çox sözün ədəbi dil qaydalarına uyğun tərtib edilmədiyi, sözlərin yazılış qaydasının pozulduğu, yüzlərlə terminoloji, qəliz ərəb, fars və ara sözlərinin, şivə və dialektlərin əlavə olunduğu aşkar edilib.