Maliyyə

Bakı. Musa Əhmədov - APA-Economics. 2015-ci ildə Azərbaycanın strateji valyuta ehtiyatlarının zəruri həcmdə qorunması təmin edilib. "APA-Economics" xəbər verir ki, bu barədə Azərbaycan Mərkəzi Bankının (AMB) 2015-ci il üzrə pul siyasəti icmalında deyilir.

İcmalda deyilir ki, 2015-ci ilin sonuna strateji valyuta ehtiyatları 26 aylıq mal və xidmət idxalına kifayət edib və xarici dövlət borcunu 5,2 dəfə üstələyib.

"Strateji valyuta ehtiyatlarının ÜDM-ə nisbətinə görə Azərbaycan dünyada ilk yerlərdən birini tutmaqda davam edib", - deyə sənəddə qeyd edilib.

İcmalda o da qeyd edilib ki, 2015-ci ildə Azərbaycanın xarici sektorunda vəziyyət qlobal iqtisadiyyatda, o cümlədən, tərəfdaş ölkələrdə baş verən proseslərin təsiri altında formalaşıb: "Dövlət Gömrük Komitəsinin (DGK) məlumatlarına əsasən 2015-ci ildə xarici ticarət dövriyyəsi 20,7 mlrd. ABŞ dolları təşkil edib ki, bunun da 11,4 mlrd. ABŞ dolları ixracın, 9,2 mlrd. ABŞ dolları isə idxalın payına düşüb. Xarici ticarət balansının profisiti 2.2 mlrd. ABŞ dolları olub. İxrac idxalı 24% üstələyib. Dövr ərzində 165 ölkə ilə ticarət əməliyyatları həyata keçirilib. Ticarət dövriyyəsinin 47%-i Avropa İttifaqı (Aİ) ölkələrinin payına düşüb. Aİ ilə ticarət əlaqələrinin 29%-i İtaliya, 20%-i Almaniya, 11%-i Fransa, 6% isə Çexiya ilə həyata keçirilib. MDB ölkələrinin ümumi ticarət dövriyyəsində xüsusi çəkisi 12% olub. Bu istiqamətdə ticarət dövriyyəsinin 75%-i Rusiya, 13%-i Ukraynanın payına düşüb. Ticarət əlaqələrinin 34%-i digər ölkələrlə saxlanılıb. Bu ölkələr qrupunda əsas tərəfdaşlar ABŞ (17%), İsrail (12%), Çin 8% və Gürcüstandır (6%).

Hesabat ilində əmtəə ixracı 48% azalıb. Bu azalma əsasən ixracda əhəmiyyətli paya malik neft-qaz sektoru üzrə baş verib. Belə ki, ixracın dəyəri xam neft üzrə 52%, neft məhsulları üzrə 45%, təbii qaz üzrə 34% azalıb. Meyvə tərəvəz və kimya sənayesi məhsullarının ixracında isə artım müşahidə olunub. Belə ki, meyvə-tərəvəz 7%, kimya sənaye məhsulları ixracı 5% artıb. Dövr ərzində ixracda əsas tərəfdaşlar İtaliya (20%), Almaniya (11%), Fransa (8%), İsrail (7%), Çexiya (5%) kimi ölkələr olub. Hesabat ilində əmtəə idxalı 0,4% artıb. Dövlət sektoru üzrə isə idxal 30% azalıb. İdxal olunmuş məhsulların 16%-i Rusiya, 13%-i Türkiyə, 9%-i ABŞ, 8%-i Almaniya, 6%-i İtaliya və 6%-i Yaponiya kimi ölkələrinin payına düşüb. İl ərzində idxal nəqliyyat vasitələri və onların hissələri, meyvə-tərəvəz, oduncaq və ondan hazırlanan məmulatlar, qara metallar və onlardan hazırlanan məmulatlar üzrə artıb, yeyinti məhsulları, sement, tütün məmulatları, mebel üzrə isə yerli istehsalın genişlənməsi ilə əlaqədar azalıb".

AMB-nin analitikləri bildirir ki, 2015-ci ildə iqtisadi tərəfdaş ölkələrində yaranmış vəziyyət pul baratlarının dinamikasına təsir edib. İlkin rəqəmlərə əsasən 2015-ci ildə ölkəyə daxil olan pul baratları 1 183 mln. ABŞ dolları təşkil edib. Hesabat ilində də ölkədə xarici müəssisə və təşkilatlar tərəfindən əsas kapitala investisiya axınları davam edib. DSK-nın məlumatına görə, xarici mənbələrdən əsas kapitala yönəldilmiş investisiyaların həcmi 2015-ci ildə 7 mlrd. manat ekvivalentində olub ki, bu da əsas kapitala yönəldilmiş ümumi investisiyaların 44%-ni təşkil edir. Əsas kapitala yönəldilmiş xarici investisiyaların artım tempi 43,8% təşkil edib. İl ərzində ölkənin beynəlxalq reytinqinin qorunması xarici investisiya daxilolmalarına müsbət təsir göstərən amillərdən biri olub. Xarici ölkələr və beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən əsas kapitala yönəldilmiş vəsaitin çox hissəsi Böyük Britaniya, Norveç, Türkiyə, Rusiya, İran, ABŞ, Yaponiya, Malayziya və İsveçin sərmayədarlarına məxsus olub.