İqtisadi

Azərbaycanın coğrafi xüsusiyyətləri, Avropa və Asiyanın ən iri iqtisadi inkişaf etmiş ölkələri arasında yerləşməsi beynəlxalq nəqliyyat şəbəkəsində iştirak üçün real zəmin yaradır. Əsas istehsalçı və ən böyük istehlakçı regionları arasında yük axınlarının artımını nəzərə alaraq, Azərbaycanın nəqliyyat siyasətinin əsas məqsədi nəqliyyat infrastrukturunun gələcək inkişafı olaraq qalır.

"APA-Economics" xəbər verir ki, Azərbaycan Şərq-Qərb və Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizlərinin kəsişməsində yerləşir və əlverişli geostrateji mövqeyə malikdir. Son 15 ildə ölkədə nəqliyyat infrastrukturunun inkişafı ilə bağlı irimiqyaslı layihələr həyata keçirilib, bu sahəyə böyük dövlət investisiyaları qoyulub.

Xüsusilə Gürcüstan, Rusiya və İran istiqamətində avtomobil və dəmir yollarının beynəlxalq standartlar əsasında yenidən qurulması, Bakıda və regionlarda beynəlxalq hava limanlarının, Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanının tikintisi, Şərq-Qərb və Şimal-Cənub istiqamətlərinin inkişafı nəqliyyat dəhlizləri, həyata keçirilən tədbirlər Azərbaycanın nəqliyyat infrastrukturunun inkişafında mühüm rol oynayıb, eləcə də ölkənin tranzit potensialını daha da gücləndirib.

Nəqliyyat dəhlizlərinin kəsişməsində yerləşən və əlverişli geostrateji mövqeyə malik Azərbaycanda nəqliyyat dəhlizlərinin inkişafı ilə bağlı son illərdə görülən işlər xüsusi diqqətə layiqdir. Xüsusilə, Şərq-Qərb nəqliyyat dəhlizi Çin və Avropa arasında ən qısa marşrutdur, tranzit və yüklərin daşınması baxımından səmərəlidir. 5400 km-lik Şərq-Qərb nəqliyyat dəhlizi boyunca orta tranzit müddəti 15 gündür.

Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü sayəsində əhəmiyyətinə görə “Dəmir İpək Yolu” adlandırılan Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu xəttinin istifadəyə verilməsi, yükləri quru yolla birbaşa Avropaya çatmasına imkan yaradıb. Avropanı Asiya ilə birləşdirən ən qısa və etibarlı yol olan Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun istifadəyə verilməsi ilə Şərq-Qərb beynəlxalq nəqliyyat dəhlizi ilə konteyner daşımalarının əhəmiyyətli dərəcədə artmasına nail olunub.

Azərbaycan alternativ dəhlizlərdən üstünlüyə malik olan Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin inkişafı istiqamətində də mühüm işlər görüb.

Bu nəqliyyat dəhlizinin mühüm həlqəsi olan Astara çayı üzərindən dəmir yolu körpüsünün tikintisi, eləcə də Azərbaycan-İran sərhədində dəmir yolu stansiyalarının birləşdirilməsi ölkə tərəfindən yüksək sürətlə həyata keçirilir. Hazırda İranda 1,4 km dəmir yolu xəttinin tikintisi, eləcə də İran Astarasında yük terminalının tikintisi başa çatıb. Yükləmə terminalının quru yük terminalı artıq istifadəyə verilib. Azərbaycanda İranla sərhədə qədər 8,3 km uzunluğunda dəmir yolu xətti çəkilib.

“Azərbaycan Dəmir Yolları” İranın Astara şəhərində tikilməkdə olan 35 hektarlıq yük terminalının 25 il müddətinə əsas podratçısı və icarəçisidir. Dəmir yolu xəttinin Azərbaycan sərhədindən terminala qədər olan 1,4 km-lik hissəsi “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC tərəfindən 15 il müddətinə icarəyə götürülüb. Nəqliyyat dəhlizinin tərkib hissəsi olan Qəzvin-Rəşt dəmir yolu hissəsi istifadəyə verilib. Rəşt-Astara dəmir yolu hissəsinin çatışmayan yeganə hissəsi yekunlaşmaq üzrədir.

Bu layihənin həyata keçirilməsindən sonra Fars körfəzindən Rusiyaya, eləcə də Şərqi və Şimali Avropa ölkələrinə yüklərin daşınması daha səmərəli olacaq, Şimal-Cənub dəhlizinin Azərbaycan ərazisindən keçən infrastrukturu tam təmin olunacaq. Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi yük və sərnişin daşımalarının əhəmiyyətli dərəcədə artmasına imkan verən böyük siyasi və iqtisadi əhəmiyyətə malikdir.

Azərbaycanın tranzit sahəsində potensialının reallaşdırılması baxımından Çinin “Bir kəmər, bir yol” təşəbbüsü ölkə üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Azərbaycan bu strategiyanı dəstəkləyən ilk ölkələrdən biridir. İpək Yolu İqtisadi Kəmərinin birgə təşviqinə dair Anlaşma Memorandumu ölkə başçısının 2015-ci ildə Çinə rəsmi səfəri zamanı imzalanıb.

Azərbaycanın məqsədi Transxəzər tranzit dəhlizini “Bir kəmər, bir yol” layihəsinə inteqrasiya etmək və bütün iştirakçı ölkələrin ümumi iqtisadi maraqlarına uyğun fayda əldə etməkdir.